Ekosistemlerin İşleyişi
Belli bir coğrafi bölgede bulunan ve birbirleriyle ilişki içinde
olan tüm varlıklar bir ekosistemi oluştururlar.
Örneğin, ormanlar, çöller, göller vs. birer ekosistemdir. Ekosistem canlı ve
cansız öğelerden oluşur. Ekosistemi oluşturan
canlıöğeler; bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmalardır.
Ekosistemi oluşturan cansız öğeler ise kimyasal maddeler ile fiziksel faktörlerdir.
Kimyasal maddeler organik ve inorganik olmak üzere
ikiye ayrılır. Canlılar tarafından üretilen yağ, protein, karbonhidrat ve vitaminler organik kimyasal maddeleri oluşturur.
Su, oksijen karbondioksit vs. ise inorganik kimyasal maddeleri oluşturmaktadır.
Ekosistemin cansız öğelerinden olan fiziksel faktörler; ışık, sıcaklık, rüzgâr, yağış vs.
dir.
Ekosistemlerin büyüklüğü mikro alanlardan başlayıp,
makro alanlara kadar olabilir. Şöyleki;
bir orman ekosistem oluşturabildiği gibi ormandaki bir ağaç dalı da
ekosistem oluşturabilir. Bu bağlamda bir nehir, bir göl, bir
dağ hatta Dünyamızın tamamı da bir ekosistem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ekosistem; niteliği ve yapısı içindeki değişik elemanların oynadıkları rollerin zaman içinde sürekli gelişim göstermesi açısından dinamik bir birimdir. Dünya
ekosistemi de denilen ekosferi atmosfer, hidrosfer, litosfer ve biyosfer oluşturur.
Ekosfer; genel olarak kara, deniz ve tatlı su
ekosistemi olmak üzere üç büyük ekosisteme ayrılır. Bu ekosistemler kendi aralarında çok sayıda küçük
eko-sistemlere ayrılabilir.
SU DÖNGÜSÜ (HİDROLOJİK DÖNGÜ)
Su moleküllerinin devri güneş enerjisi ve yer çekiminin etkisiyle, tabiatta düzenli
olarak seyreder. Suyun litosfer, hidrosfer ve atmosfer arasındaki
bu hareketine su döngüsü adı verilir. Su döngüsü buharlaşma ve yoğuşma gibi iki fiziksel kurala bağlı
olarak oluşur. Isınarak buharlaşan su yükselerek soğur. Soğuyan su buharı yoğuşarak yeryüzüne yağış olarak düşer.
Yağışın bir kısmı denizlere yağdığından su başladığı noktaya döner. Karalara yağan yağış toprağı nemlendirir. Yağış suyunun fazlası toplanarak yer üstü ve yer altı sularını oluşturur. Bitkiler kökleri vasıtasıyla suyu emerek yaşamsal faaliyetlerini sürdürürler.
Hayvanlar ise içtikleri ve besinlerdeki sudan yararlanır.
Bitkiler terleme yaparken vücutlarındaki
suyu, su buharı şeklinde çevrelerine verir. Hayvanlar ve bitkiler solunum yaparken de bir miktar
suyu buhar şeklinde atmosfere verir.
0 yorum:
Yorum Gönder